خبر فرهنگی هنری : گرانی آفت فیلم‌کوتاه شده است

سعید پوراسماعیلی عضو هیأت انتخاب و داوری بخش فیلم هفتادمین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان قزوین- راژیا، در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره سینمای کوتاه گفت: ما به نوعی بزرگ‌شده سینمای کوتاه هستیم. در سال ۶۴ که با سینمای جوان آشنا شدم، در یک رشته فنی تحصیل می‌کردم و بعدتر که روی ریل فیلم‌کوتاه قرار گرفتیم، تا به امروز هر چه در قالب شخصیت هنری ما شکل گرفته است، مرهون سینمای کوتاه بوده است. البته من فیلمبرداری را انتخاب کردم و به‌عنوان عوامل فنی جذب سینما شدم، اما جهان زیست‌مان در سینما، همچنان مرتبط با سینمای کوتاه است.

وی درباره تجربه داوری در جشنواره منطقه‌ای قزوین هم توضیح داد: از نظر ترکیب داوران و عملکرد هیأت انتخاب اتفاق متمایزی را نسبت به جشنواره‌های دیگر نداشتیم، اما درباره ترکیب فیلم‌های حاضر در این رویداد، می‌توانم به یک سیر اشاره کنم که نشانه‌های آن را در همین جشنواره هم می‌توان دید. در این سیر، فیلم‌ها گران تولید می‌شوند و این گرانی هم بیشتر صرف فضا‌های تکنیکال فیلم‌ها می‌شود. 

پوراسماعیلی ادامه داد: غالبا شاهد هستیم که بچه‌های فیلم‌ساز عوامل حرفه‌ای با خود همراه می‌کنند و فیلم‌کوتاه را در قالب بیگ‌پروداکشن تولید می‌کنند. این آفتی است که امروز سینمای کوتاه ما با آن مواجه است. بخشی از گرانی تولید، دست بچه‌های فیلمساز نیست و متأثر از شرایط عمومی جامعه است، اما بخشی از آن مربوط به خروج جریان فیلم‌کوتاه از ریل تولید مستقل، جسور، خلاق و تیمی است. گویی فیلم‌کوتاه تبدیل به محصولی شده است، که حتما باید نسبت نزدیکی با سینمای بلند داشته باشد. 

وی افزود: فضای فیلم‌کوتاه همواره جسور و خلاق بوده و برای سینمای بلند، پیشنهاد‌هایی داشته است. امروز، اما نمی‌توانیم بگوییم چند فیلم‌کوتاهی در جشنواره داریم. تا دل‌تان بخواهد فیلم‌هایی داریم که شبیه فیلم‌های بلند هستند، هم در انتخاب موضوع، هم در پرداخت. گویی این فیلم‌ها یک یا دو سکانس از یک فیلم بلند هستند. 

این فیلمبردار و مدرس سینما در ادامه گفت: اساسا نقطه تمایز فیلم‌های کوتاه با آثار بلند، ایده‌های ناب آنها بود، اما امروز خیلی کم با نمونه‌هایی از فیلم‌های کوتاه خوب مواجه می‌شویم که ایده خلاقانه آنها توجه‌مان را جلب کند. نهایت می‌توانیم بگوییم این فیلم چه پرداخت خوبی داشت. باید در مواجهه با یک فیلم کوتاه بتوانیم جسارت در فرم را تحسین کنیم. مهم این است که بتوانیم بگوییم، عجب جهانی در این فیلم خلق شده است. 

وی افزود: ما انتظار نداریم که فیلم‌کوتاه، نمونه‌ای کوچک‌شده از یک فیلم سینمایی بلند باشد. امروز احساس می‌کنم از این استاندارد‌ها فاصله گرفته‌ایم. این مولفه‌هایی که به آن اشاره کردم را در فیلم‌های کوتاه سال‌های اخیر کمتر می‌بینیم. در همین جشنواره قزوین هم، شاهد فیلم‌هایی هستیم که از نظر موضوعی و ساختاری، در همین فضا و جریان، شکل گرفته‌اند. این یک زنگ خطر برای سینمای کوتاه کشور است.

پوراسماعیلی تأکید کرد: اگر بخواهیم سینمای کوتاه ما اعتبار گذشته را حفظ کند، باید این فرآیند را آسیب‌شناسی کنیم. اینکه امروز تعداد بالایی فیلم‌کوتاه تولید می‌شود، اتفاق خوبی است. کمیت بالا کمک به غربال‌گری بهتر می‌کند، اما همین کمیت می‌تواند آسیب‌رسان هم باشد. وقتی این حجم از تولیدات را داریم، فیلم‌ها تبدیل به نمونه‌های سینمایی می‌شوند.

این عضو هیأت داوری جشنواره منطقه‌ای قزوین در ادامه گفت: مهمترین اتفاقی که جشنواره‌ها رقم می‌ِزنند، ایجاد فرصت دورهمی و گفتگو‌های جمعی است. این اتفاق فرصت مغتنی است. قطعا جشنواره‌ها به کشف استعداد‌ها هم کمک می‌کنند و از معدود فرصت‌ها برای بچه‌ها هستند که کارهای‌شان دیده شود، اما زیرمتن اصلی چنین رویدادهایی، دیده‌بازدید‌ها و گفتگو‌های چهره‌به‌چهره فیلمسازان جوان است. در فضای فیلم‌کوتاه، حضور در چنین جشنواره‌هایی از خاطره‌انگیزترین تجربه‌های سینمایی فیلمسازان محسوب می‌شود.

وی افزود: یکی از ویژگی‌های جشنواره‌های منطقه‌ای هم امکان رقابت منطقی‌تر میان فیلمسازان است. جشنواره تهران و دیگر رویداد‌های ملی، چنین بستری را برای این تعداد فیلم ایجاد نمی‌کنند و جشنواره‌های منطقه‌ای هستند که فضا را برای این رقابت منصفانه‌تر ایجاد می‌کنند.

این فیلمبردار و مدرس سینما در پایان گفت: بچه‌های سینمای کوتاه باید بیش از اینها به جهان شخصی خود فکر کنند تا اینکه بخواهند به‌دنبال استاندارد‌ها بروند. به نظر می‌رسد همه حرف‌ها در جهان گفته شده است و همه موضوعاتی که جذابیت روایت داشته باشد، گفته شده، آنچه جهان در انتظار‌آن است، نگاه متفاوت آدم‌ها به همین موضوعات و مضامین تکراری است. رسیدن به این نگاه متفاوت، به‌خصوص در سینمای کوتاه، اصلا الگوبردار و استانداردپذیر نیست.

هفتادمین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان قزوین- راژیا از ۲۷ الی ۳۰ شهریورماه ۱۴۰۳ به میزبانی انجمن سینمای جوانان ایران-دفتر قزوین در حال برگزاری است.

خبرنگار: زهرا بالاور