خبر فرهنگی هنری : چرا هیچ ماهی شبیه به ماه مبارک رمضان نیست؟

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی درمورد فضیلت و اهمیت ماه مبارک رمضان بیان کرد: رمضان ماهی است که امام صادق علیه‌السلام درباره‌اش می‌فرمایند: «ماه رمضان (ماهی) است که هیچ کدام از ماه‌های سال شبیه آن نیستند و برای این ماه حق و حرمتی ویژه است.»

حمد و سپاس خدایی را که دوباره اجازه دادند تا بندگانشان وارد ماهی شوند که پیامبر عظیم الشأن اسلام صل الله علیه وآله والسلم درباره‌اش می‌فرمایند: «محروم، شقی و بدبخت کسی است که از آمرزش خدا در ماه مبارک رمضان محروم بشود.» و امام سجاد علیه السلام درباره ماه مبارک رمضان می‌فرمایند که خدایا اگر من را نهیبم بزنی، ردم بکنی، در را هم ببندی، من این حرف‌ها سرم نمی‌شود، من گدای سمجی هستم. من چاپلوسی می‌کنم. به در خانه‌ات این‌قدر سر می‌سابانم، این‌قدر ناله می‌زنم که درب به رویم باز کنی. چون معرفت در قلب من آمده که تو خیلی آقایی، کریمی، بزرگوار هستی. 

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: این چند حدیث مبارک فقط گوشه‌ای از عظمت این ماه بزرگ هستند که زبان افرادی همچون من قاصر از بیان حقایق و نکات لطیف و حیرت‌آور این ماه است. اما یک حدیث موثق و دقیق و بسیار امیدوارکننده درباره مقام روزه‌داران این ماه مبارک بیان می‌کنیم.

مقام روزه داران

این روایت را رئیس المحدثین، مرحوم شیخ صدوق رحمت الله علیه در کتاب گران‌سنگ خصال ج‏۱ ص ۳۱۷ از جابر بن عبدالله انصاری و جابر از حضرت ختمی مرتبت، محمد مصطفی صل الله علیه وآله والسلم نقل می‌کند: «أُعْطِیَتْ أُمَّتِی فِی شَهْرِ رَمَضَانَ خَمْساً لَمْ یُعْطَهُنَّ أُمَّهُ نَبِیٍّ قَبْلِی» پیامبر اسلام صل الله علیه وآله والسلم در بیانی شریف می‌فرمایند: به امت من در ماه رمضان پنج چیز داده شده که به امت هیچ پیغمبری پیش از من داده نشده است، یعنی خداوند لطف را در حق امت پیامبر آخرالزمان تمام نموده است.

«أَمَّا وَاحِدَهٌ فَإِذَا کَانَ أَوَّلُ‏ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ نَظَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِمْ وَ مَنْ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ لَمْ یُعَذِّبْهُ أَبَداً»

هرگاه شب اول ماه رمضان فرا رسد خداوند به سوی آنان با نظر لطف و رحمت می‌کند برای این‌که می‌بیند آنها برای اطاعت او و به دست آوردن رضایت او در حال نیت کردن برای روزه هستند و خدا از این نیت و فعل لذت می‌برند و به ایشان مباهات می‌کنند و کسی که خدا به او نظر رحمت بنماید، هرگز او را عذاب نمی‌کنند، این‌جای روایت خیلی عجیب است، رسول الله صل الله علیه وآله والسلم با این‌که می‌فرمایند: لم یعذبه ولی کلمه ابدا را نیز می‌آورند که این نشان از عمق مهربانی خدای بی همتا نسبت به امت پیامبر(ص) است.

« وَ أَمَّا الثَّانِیَهُ فَإِنَّ خَلُوفَ أَفْوَاهِهِمْ‏ حِینَ یُمْسُونَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَطْیَبُ مِنْ رِیحِ الْمِسْکِ» بوی بد دهان آنان به هنگام غروب در نزد خدا خوشبوتر از بوی مشک است.

قیمت مشک

حجت‌الاسلام یعقوبی گیلانی گفت: یک نکته درباره مشک خدمتتان عرض کنم. با این‌که این نکته یک مطلب مادی است ولی از باب تشبیه معقول به محسوس این نکته را خدمتتان عرض می‌کنم و آن این‌که هر کیلو مشک آهوی ختن گاه تا حدود ۶۰ هزار دلار ارزش مالی دارد که اگر هر دلار را به قیمت روز حساب کنیم یک قیمت نجومی به دست می‌آید. دیگر تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل که چقدر بوی دهان انسان روزه دار نزد خدا جایگاه رفیعی دارد.

 «وَ أَمَّا الثَّالِثَهُ فَإِنَّ الْمَلَائِکَهَ یَسْتَغْفِرُونَ لَهُمْ فِی لَیْلِهِمْ وَ نَهَارِهِمْ»

ملائکه برای ایشان در شب و روز استغفار می‌کنند. یکی از بخش نامه‌های خداوند در ایام ماه مبارک رمضان به همه ملائکه این است که تمام وقت خود را طلب غفران برای روزه داران این ماه از امت رسول الله قرار دهند. این یعنی من و شما در ساعاتی هم که در خواب هستیم اولاً خداوند برای این خواب ما ثواب می‌نگارند و همچنین، ملائکه در حال طلب بخشش ما از خداوند متعال هستند، نام این موهبت الهی را ارزش افزوده می‌گویند که برای هیچ امتی قبل از ما نبوده است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد:« وَ أَمَّا الرَّابِعَهُ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَأْمُرُ جَنَّتَهُ أَنِ‏ اسْتَغْفِرِی‏ وَ تَزَیَّنِی لِعِبَادِی فَیُوشِکُ أَنْ یَذْهَبَ عَنْهُمْ نَصَبُ الدُّنْیَا وَ أَذَاهَا وَ یَصِیرُوا إِلَى جَنَّتِی وَ کَرَامَتِی»

خداوند متعال فقط در این ماه برای ملائکه بخش‌نامه نمی‌دهند که برای بندگانم استغفار کنید بلکه خداوند بلند مرتبه به بهشتِ و هشت طبقه اش و تمام زیبایی‌ها و خدم و حشمش نیز امر می‌کنند که برای بندگان من استغفار بنما و خود را برای آنان تزیین کن. پس چه نزدیک است که سختی‌ها و اذیت‌های دنیا، آن‌ها را در خود فرو ببرد و به سوی بهشت من و کرامت من بروند.

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی ادامه داد: « وَ أَمَّا الْخَامِسَهُ فَإِذَا کَانَ آخِرُ لَیْلَهٍ غَفَرَ لَهُمْ جَمِیعاً »

و آخرین فضیلتی که خداوند به روزه داران امت اسلام عنایت نموده اند این است که واقعاً قابل وصف نیست.

 هرگاه شب آخر فرا رسد، خداوند همه آنان را می‌آمرزد. 

پروردگارا ما رو موفق به روزه داری در این ماه مبارک قرار بده 

مرحبا‌ ای روزه داران مرحبا‌ 

ای سراپا نور ایمان مرحبا

چون خدا بیند لبان روزه دار 

می‌کند نزد ملائک افتخار

پس شما را مرحبا، صد آفرین‌

ای به کل آفرینش بهترین

من نمی‌گویم، خدا فرموده‌اند

 در همان روز نخستین در الست

چون شما را در اطاعت بنده دید 

بر ملائک از خدا فرمان رسید

بند خدمت بر کمر محکم کنید

 دسته جمعی سجده بر آدم کنید

افطار دادن بالاتر از روزه گرفتن

عزیزان روزه دار همه این روایات را برایتان خواندم تا به این سخن گهربار امام کاظم برسم که خودم تا به امروز نه این روایت را دیده بودم و نه این روایت را شنیده بودم.

عَنْ أَبِی الْحَسَنِ: أَنَّهُ قَالَ تَفْطِیرُکَ أَخَاکَ الصَّائِمَ أَفْضَلُ مِنْ صِیَامِک 

با اینکه بنا بر روایات شریفه، مقام روزه داری را خدمت شما عزیزان تبیین کردیم، اما امام کاظم میفرماید: عملی است که مقام و منزلتش افضل و بالاتر از روزه داری است و آن افطاری دادن به برادر مومن و روزه دارت می‌باشد. 

چند نکته مهم را باید درباره این حدیث شریف خدمتتان متذکر شویم.

اولاً: بی تردید هرگز افطاری دادن جای روزه واجب را نمی‌گیرد، اما در ارزیابی ثواب، گاهی ثواب افطاری بیشتر است

ثانیاً: افطاری دادن چند بعد دارد. یک بعدش مهمانی دادن و ادخال سرور در دل مومن و یا همان صله رحم انجام دادن است که خود یک عبادت است که دعای خیر و تألیف قلوب دیگران را به همراه دارد که این امر خود ثوابی شگرف دارد که ان شاءالله در جلسه‌ای دیگر خدمتتان عرض می‌کنم.

ثالثاً: از همه نکات مهم‌تر در این روایت باید به این مطلب اشاره کنیم که افطاری دادن در ماه خدا در عین این‌که انفاق است و مقامی بس ناگفتنی دارد، اما در عین حال پذیرایی و ادب نمودن به ساحت مقدس بندگان و مهمانان خدا می‌باشد که این امر بسیار سبب شادی و رضایت حضرت حق می‌گردد زیرا ما با این کارمان در صنف یاران و یاوران حضرت حق در می‌آییم و دقیقا جا پای انبیاء و ائمه هدی میگذاریم.

افطار دادن امام سجاد (ع) 

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: در احوالات امام سجاد علیه السلام می‌آورند، یک زمان‌هایی که امام روزه مى‏‌گرفتند، فرمان مى‏‌دادند گوسفندى را ذبح کنند و اعضایش را قطعه قطعه نمایند و بپزند، هنگام‏ غروب که می‌رسید، امام (ع) در حالى که روزه بودند سر به دیگ‌‏هاى غذا مى‌‏بردند تا جایى که بوى آبگوشت خوشمزه را استشمام مى‌‏کردند، سپس دستور می‌دادند: ظرف‌‏ها را بیاورید و براى فلان خانواده و فلان خانواده پُر کنید و ببرید تا همه دیگ‌‏ها خالى مى‏‌شدند، آن‌گاه در نگاه بهت آمیز همه براى خود حضرت (ع) مقداری نان و خرما مى‌‏آوردند و همان افطار حضرت بود. 

باید از خدا بخواهیم که ما را هم به این مقام برسانند که به راحتی از شیرینی‌ها و لذات دنیا دل بکَنیم، بی آن‌که ذره‌ای در دلمان حبّ آن غذا و این غذا و … باشد.

عهدی ببندیم و در انجام این عهد ذره‌ای کوتاهی نکنیم و پایبند به این عهدمان باشیم و اگر در توانمان هست وصیت کنیم تا این عهد را حتی بعد از مرگمان نیز ورثه و فرزندانمان انجام دهند و آن، افطاری دادن به روزه داران این ماه عزیز باشد. حال کسی در توانش است، یک ماه افطار دهد، در توانش نباشد بیست روز، نشد ده روز، نشد سه روز و اگر باز در توانش نبود لااقل یک روز به این امر و سنت حسنه مبادرت کند.

روایات باب افطار دادن

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی ادامه داد: امروز، زیاد متوجه نیستیم که چقدر دستمان خالی است بلکه روز حشر متوجه این فقر می‌شویم. 

رسول خدا صل الله علیه وآله والسلم می‌فرمایند: هر کس یک مؤمن فقط یک مومن روزه‌‏دار را در این ماه افطارى دهد، پاداشى برابر با آزاد کردن یک بنده نزد خدا داشته، و مایه آمرزش گناهان گذشته وى نیز خواهد بود، اصحاب گفتند: یا رسول الله، همگى ما قادر بر افطارى دادن به روزه دارى نیستیم، پس فرمود: خداى تبارک و تعالى چنان کریم است که به کسى از شما که نتواند جز با جرعه‌ای شیر آمیخته با آبى، یا شربت آب گوارایى، یا چند دانه خرما روزه‌دارى را افطارى دهد و بر انفاق چیزى بیش از این قادر نباشد، همین ثواب را عطا مى‌‏کنند. 

این روایت دیگر حجت را بر همه تمام می‌کند که نباید در این مهم کم گذاشت و سهل انگار بود.

این کارشناس مذهبی افزود: در افطاری دادن مهمان هم فرقی نمی‌کند. هر که باشد عزیز و محترم است و لازم نیست برای رسیدن به ثواب افطاری حتماً فقرا را دعوت نمود. البته اطعام فقرا علاوه بر ثواب افطاری، انفاق نیز محسوب می‌شود، اما افطار به خویشاوندان ارجحیت دارد.