خبر فرهنگی هنری : پیشگامی رادیو در تقویت سرمایه اجتماعی

آیین رونمایی از کتاب رادیو و سرمایه اجتماعی در ایران به قلم و با حضور ظهیر احمدی پژوهشگر رادیو فرهنگ، علی بخشی‌زاده معاون صدا، حسن خجسته عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما و معاون اسبق معاونت صدا، سید مرتضی کاظمی دینان مدیر رادیو فرهنگ وجمعی از مدیران و همکاران امروز دوشنبه هشتم بهمن ماه در سالن جلسات معاونت صدا برگزار شد.

تاکید بر تقویت سرمایه اجتماعی

علی بخشی‌زاده، معاون صدا با تاکید بر تالیف جلد دوم این کتاب گفت: هر کسی از سرمایه اجتماعی تعریف و مولفه‌های خاص خودش را دارد. در این کتاب به شش مولفه در تقویت سرمایه اجتماعی که به انسجام اجتماعی جامعه کمک می‌کند، اشاره شده است.  

وی ادامه داد: امروز که رسانه ملی در جهت تحول گام برداشته، رادیو هم در این مسیر سعی در افزایش مشارکت اجتماعی در راستای تقویت سرمایه اجتماعی دارد، چرا که سرمایه اجتماعی؛ یعنی اعتماد و امید به آینده چه فردی و چه اجتماعی. نشاط فردی و اجتماعی و افزایش مشارکت از دیگر مولفه‌های سرمایه اجتماعی است. زمانی مشارکت اتفاق می‌افتد که مخاطب احساس تعلق کند. اعتماد اجتماعی، مقوله احساس امنیت و در عین حال احساس رضایت هم در حوزه فردی و هم در حوزه اجتماعی، زیر مجموعه‌های سازنده سرمایه اجتماعی است که در دستور کار معاونت صدا و شبکه‌های رادیویی نیز قرار گرفته است. از دیگر موارد در تقویت سرمایه اجتماعی مساله انسان رسانه‌هاست.  

پژوهش‌ها باید برای آنتن باشد

سید مرتضی کاظمی دینان، مدیر شبکه رادیویی فرهنگ در این جلسه تاکید کرد: واقعا جای خالی این کتاب احساس می‌شد، زیرا تحقیق و پژوهش در رسانه بسیار حائز اهمیت است. بی شک رسانه‌ای که از پشتوانه پژوهشی و تحقیقی برخوردار نباشد، نمی‌تواند به اهدافش برسد. در همان ابتدای کار تلاش کردیم پژوهش‌ها برای آنتن باشد. ایده‌های خوبی در اتاق فکر با برنامه‌سازان و مدیران گروه‌ها و… مطرح شد که از دغدغه‌ها برگرفته شده بود. نقطه قوت این کتاب، بهره‌مندی از روش علمی و استناد‌های قوی و پیشنهاد‌هایی بر مبنای بیانیه گام دوم انقلاب و سند تحول رسانه ملی است.  

به گفته مدیر شبکه رادیویی فرهنگ، کتاب «رادیو و سرمایه اجتماعی در ایران» ایده‌های نو، نکات دقیق و ظریفی دارد که به خلاقیت و نوآوری در برنامه‌سازی کمک شایانی می‌کند. در این کتاب به بررسی و تحلیل مفهوم، تعاریف، مولفه‌ها و عناصر عمده سرمایه اجتماعی در ایران و نقش رادیو در تقویت و افزایش آن پرداخت شده است.

 دشواری کار در رادیو

حسن خجسته، عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما با اشاره به این که همیشه در رادیو حس خوبی دارد، عنوان کرد: سرمایه اجتماعی کل سرمایه‌ای است که به سادگی نمی‌توان از دست داد.

وی در بخشی از صحبت هایش با بیان این که برای توسعه سرمایه اجتماعی چه باید کرد؟ افزود: اولین مسئله مهم کارکنان آن مجموعه و سازمان هستند، این که از کار و محیط شان چه درکی دارند. حوزه دیگری که برای ما سرمایه ایجاد می‌کند، حوزه محتواست. همچنین پایه تفکر باید از آنالوگ به دیجیتال تغییر یابد. نگوییم مخاطب، بلکه بگوییم مخاطب کاربر، زیرا باید در سوژه، ایده، محتوا و در بازخورد دخیل باشد.

خجسته با اشاره به این که کار در رادیو در حال حاضر صد برابر دشوارتر است، گفت: آن زمان که در رادیو مشغول بودم، رقیب کم بود و رقابت جدی وجود نداشت. معتقدم رادیو باید میزبان پادکست باشد. رادیو می‌تواند مبتنی بر پادکست و پادکست خوشه‌ای شود. انتقال از تفکر آنالوگ به دیجیتال ساده نیست. فضای جدید و مجازی قواعد خاص خودش را دارد.  

توجه به سند تحول رسانه ملی

ظهیر احمدی، نویسنده کتاب «رادیو و سرمایه اجتماعی در ایران» بیان کرد: اکنون در دنیای معاصر با وجود تعداد بی‌شمار رسانه‌های ارتباط جمعی، رسانه‌های فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، کتاب، همچنان جایگاه رفیع خود را حفظ کرده است و به همکاری و یاری سایر رسانه‌ها شتافته است.  

نویسنده کتاب در ادامه با بیان تعریفی از سرمایه اجتماعی یادآوری کرد: هر جامعه‌ای از چند نهاد عمده تشکیل شده که این نهاد‌ها همواره در تعامل و ارتباط کامل با یکدیگرند که از مجموع آنها و همچنین کنش و واکنش، ارتباطات و مراودات افراد با تنوعی از فرهنگ‌ها در آنها یک جامعه شکل می‌گیرد. میزان و کیفیت حضور، مشارکت مدنی، تعامل افراد جامعه با این نهاد‌ها و با یکدیگر، همدلی و چگونگی ایجاد شبکه‌هایی از رابطه‌ها سرمایه اجتماعی فرد را در آن جامعه مشخص می‌کند. هر چه میزان حضور، مشارکت فعال و دارا بودن شبکه‌ای از ارتباطات و مراودات اجتماعی بین افراد بیشتر باشد سرمایه اجتماعی آن و آن جامعه نیز تقویت می‌شود.  

احمدی در پایان افزود: از مولفه‌ها و عناصر اصلی سرمایه اجتماعی می‌توان به اعتماد و اعتماد متقابل، عدالت، برابری و مشارکت مدنی اشاره کرد. در این کتاب به سند تحول رسانه ملی که شامل تقویت هویت ملی، توجه به تنوع فرهنگی و اقوام است و… پرداخته شده است. همچنین به بیانیه گام دوم انقلاب و سرمایه اجتماعی که شامل مردمی بودن انقلاب، مشارکت‌های مردم، عدالت، معنویت و اخلاق گرایی در انقلاب و آگاهی بخشی است، توجه شده است. در مرحله بعدی، محور‌های موضوعی برای برنامه‌سازی در ساختار‌های اصلی برنامه‌سازی مشخص شده است.

منبع: روابط عمومی معاونت صدا