خبر فرهنگی هنری : مستند‌های مطالبه محور حامی و پشتیبان ندارد

«هنر برای عدالت» عنوان دومین قسمت از برنامه زمانه در هفته جاری بود. این برنامه یکشنبه شب با حضور محمود شهبازی، کارگردان مستند «عالیجنابان معدن» و محمدرضا کریمی راد، تهیه‌کننده «سنگر هفت‌تپه» روی آنتن زنده شبکه دو سیما رفت. 

محمود شهبازی در ابتدای سخنان خود به معرفی مستند «عالیجنابان معدن» پرداخت و گفت: ما در این مستند خواستیم که چالش و مشکلات کارگران معدن فاریاب استان هرمزگان را مطرح کنیم. کارگران مورد نظر ما چندین بار اعتراضات خود را مطرح کردند، اما وقتی به نتیجه نرسیدند مجبور شدند که جاده ترانزیتی را ببندند. ما با پیگیری‌هایی که با شورای تامین منوجان داشتیم این جاده را باز کردیم و به فکر ساخت این مستند افتادیم. در همان سال در ایام کرونا سه کشتی کرومیت صادر شده بود، اما معدن را ورشکسته اعلام کرده بودند. حقوق کارگران چیزی نبود که نخواهند پرداخت کنند. 

وی در ادامه به چالش‌های مستندسازی در این حوزه پرداخت و افزود: برای ساخت این مستند‌ها باید یک تیم وارد عمل شوند. وقتی تصمیم می‌گیرید که یک مستند مطالبه محور بسازی باید قبول کنید که حامی و پشتیبان نخواهی داشت. مستندساز مجبور است که با تجهیزات محدود مانند یک کوله پشتی کار خود را شروع کند. در ثانی باید به یک خط قصه برسی، چون اعتراضات غیرقابل پیش‌بینی هستند و ممکن است که جلوی کار را بگیرند. روز‌های اول خبرگزاری‌ها این اعتراضات را پوشش ندادند و رسانه‌های معاند این موضوع را منعکس کردند. 

وی در ادامه بیان کرد: در مستند «عالیجنابان معدن» به استان‌های مختلف سفر کردیم. در این کار ملاحظاتی داشتیم که گاهی به خودسانسوری می‌رسیدیم. همزمان که باید مخاطب را راضی نگه می‌داشتیم در حال پژوهش هم بودیم. تمام این موضوعات منجر به این شد که برای این مستند سه سال تحقیق و تفحص داشته باشم. من از دوستانی که در تولید مستند‌ها به ما یاری دادند صمیمانه تشکر می‌کنم. 

محمدرضا کریمی راد، تهیه‌کننده «سنگر هفت‌تپه» مهمان بعدی این برنامه بود. وی درخصوص این مستند گفت: معدن هفت تپه موضوعی بود که چندین سال نقل محافل بود. اعتراضات اولیه هفت تپه به حاشیه رفت که این می‌توانست باعث آثار منفی برای نظام و مجموعه هفت تپه شود. ما وقتی به سمت این موضوع رفتیم که خلع ید صورت گرفته بود. تجربه کارگران به عنوان متولیان اصلی این اعتراضات موضوع اصلی ما بود. چون مطالبه گری هفت تپه یک واکنش درست بود. 

وی افزود: هفت تپه حدود شصت سال قدمت دارد. وقتی هفت تپه راه می‌افتد به آن منطقه مدنیت می‌آورد. اینجاست که تعلق خاطر و هویت در آن منطقه شکل می‌گیرد. کارگر هفت تپه فقط با مسئله حقوق مواجه نیست. هفت تپه با هویت و تجربه زیستی کارگران آن گره خورده است. هفت تپه را به یک جوان کم‌تجربه و بی‌اطلاع واگذار می‌کنند در حالیکه مدیریت مجموعه هفت تپه به دانش، تجربه و ظابطه‌مندی احتیاج دارد. 

او در ادامه بیان کرد: ما وقتی به هفت تپه رفته بودیم خلع ید صورت گرفته بود. مدیریت جدید هفت تپه با ما همکاری لازم را داشتند. ما در این مستند به سمت روش درست مطالبه رفتیم. باید مسیر دو سویه بین حاکمیت و مردم را هموار کنیم. مردم باید یاد بگیرند که مطالبات خود را مطرح کنند. حاکمیت هم باید مطالبات مردم را بشنود. من اعتقاد دارم که رسانه فقط مسئول منعکس کردن مسائل و مشکلات نیست. بلکه باید راهکار هم نشان دهد. ولو اینکه این راهکار کامل نباشد. باید یاد بگیریم که چگونه مسائل را مطرح کنیم.