خبر فرهنگی هنری : آیت‌الله بهجت سرّ توحید را در نماز یافته بود

آئین بزرگداشت مقام علمی و فرهنگی مرحوم آیت الله محمد تقی بهجت فومنی (ره)، از مراجعِ عظام تقلید و استاد اخلاق و عرفان اسلامی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه، فرزند و خانواده آن مرحوم در تالار اجتماعات شهید مطهری (ره) انجمن مفاخر برگزار شد.

محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در این آئین پس از قرائت پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: عالمان و عارفان آمده اند که دستگیر ما باشند تا به واسطه آنان رحمت و عنایت خداوند شامل ما شود. اگرچه در‌های رحمت به روی ما بسته نیست، اما وجود این بزرگواران و راهنمایی آنها، راه را بر ما آسان می‌کند.

وی افزود: مجالس پاسداشت مفاخر، خاصه بزرگداشت آیت الله العظمی بهجت موجب می‌شود که زندگی، سلوک و اندیشه‌های ایشان به بهترین وجه ممکن به مردم و جامعه خاصه نسل‌های جوان و جدید معرفی شود تا از رهگذر این اقدام، بزرگان ما، به مثابه الگو‌های برتر برای نسل جوان مطرح گردند.

مشاور وزیر فرهنگ گفت: توصیه‌های آیت الله بهجت همواره از طریق رسانه‌ها در معرض دید عموم بود. اما معمولا صدقه دادن، اخلاص داشتن، پاک زیستن و اقامه نماز اول وقت از جمله توصیه‌های عملی ایشان بود که خود نیز به بهترین شکل ممکن به آن‌ها عمل می‌کرد. فلسفه حضور اولیا هم همین است، هم عالم اند و هم عامل و آنچه به دیگران می‌گویند و بدان توصیه می‌کنند، پیش از آن، خود عامل به آن توصیه‌ها هستند.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اظهار کرد: کتابی به همت دکتر حسین کلباسی اشتری درباب زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی آیت اله العظمی بهجت تدوین شده که در این آیین رونمایی خواهد شد.

وی گفت: جلسانی از این دست، به مثابه فرصتی است تا همه علاقه مندان، امکان بهره مندی و آشنایی بیشتر با زندگی و سلوک بزرگان ایران و جهان تشیع خاصه آیت الله العظمی بهجت را پیدا کنند.

تأکید آیت الله بهجت بر عقلانیت و شریعت

در ادامه حسین کلباسی اشتری استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی به ایراد سخن پرداخت و گفت: یکی از خواص شاگردان آیت الله بهجت، استاد محمد کریم پارسا در کتاب «اقیانوس معرفت» مطالب لطیف و دقیقی به رشته تحریر درآورده اند که برای آشنایی بیشتر با شخصیت و اندیشه این فقیه عالی مقام، برای علاقه‌مندان بسیار مفید و قابل استفاده است.

وی تأکید کرد: از آیت الله العظمی بهجت غالبا وجه اخلاقی و سلوکی ارائه شده است که در جای خود بسیار مهم و قابل توجه است؛ اما نکته‌ای که در محافل علمی مطرح شده، این است که اهالی عرفان با عقل و عقلانیت و ظاهر دین و شریعت زاویه دارند. اما آیت الله بهجت، که ایشان را به عنوان عارف کامل و واصل می‌شناسیم، نه با عقل و عقلانیت و نه با ظاهر شریعت زاویه‌ای داشت. ایشان نزد استادان بزرگ و عالی مقامی تلمذ کرده و به جامعیت رسیده بود و در سلوک علمی و عملی بر عقلانیت و شریعت تأکید داشت.

در بخش دیگری از این نشست، آیت الله علی اکبر رشاد رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به ذکر خاطراتی از آیت الله بهجت پرداخت و نکاتی درباره فقه رایج و فقه معنوی برای حاضران بیان کرد.

تأکید آیت الله بهجت بر گریه در مصائب امام حسین (ع)

آیت الله محمد علی بهبهانی استاد حوزه علمیه قم به عنوان دیگر سخنران این مراسم گفت: آیت الله بهجت بر گریه در مصائب امام حسین (ع) تأکید فراوان داشتند و آن را یکی از نزدیک‌ترین راه‌های قرب الهی و موجب فتح باب می‌دانستند و می‌فرمودند: «هر عملی نشان قبولی میخواهد، جز گریه بر اباعبدالله الحسین که خود نشان قبولی است».

وی افزود: آن فقیه بزرگ، سرّ توحید و ولایت را در نماز یافته بود و آن را رکن اساسی سلوک و جامع تمام حقایق معنوی می‌دانستند. انسان مؤمن با اشراف و عنایات اهل بیت در نماز به حقیقت اسم اعظم راه می‌یابد و معرفت عالم اسماء خصوصاً برترین اسم الهی مسمّی به اسم اعظم را از صاحبان عصمت و والیان معرفت و اهل بیت نبوت با قلب خویش دریافت خواهد کرد.

سفارش بر معنویات و اخلاقیات

آیت الله سید مجتبی جزائری استاد حوزه علمیه قم نیز گفت: مرحوم استاد آیت الله بهجت معتقد بودند که تحصیل علم به تنهایی و بدون پرداختن به امور معنوی و تهذیب نفس موجب کمال والایی که لایق انسان است، نمی‌شود؛ بلکه ضرورت دارد که طلاب، همراه با درس و بحث و فراگیری دانش، به معنویات و اخلاقیات هم بپردازند.

وی اظهار کرد: اشتغال علمی آیت الله بهجت در قسمت «فقه» مستغنی از بیان است و تدریس رسمی و تألیفات فتوایی و استدلالی ایشان در «فقه» و «اصول» و بلکه مرجعیت شان برای تقلید، مشاهد همگان بوده و هست.

آیت الله جزائری افزود: مرحوم استاد از بین رشته‌های علوم حوزوی، این سه رشته (فقه، فلسفه، عرفان) را که منطبق بر هر سه بخش اساسی دین و سه منصب مهم امامت اند، برگزیدند و در هر سه رشته به مرتبه اجتهاد رسیدند؛ پس فقیه و حکیم و عارف بالله تعالی بودند. به همین دلیل، در زمینه مراجعات دینی پاسخگوی مراجعین در هر سه جهت نام برده بودند.

با همگان مهربان بود

در ادامه حجت الاسلام کاووس روحی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و شاگرد آیت الله بهجت نیز طی سخنان کوتاهی به ذکر خاطراتی از این فقیه گرانقدر پرداخت و گفت: آیت الله بهجت از بروز خود پرهیز می‌کرد و رفتار و منش ایشان در همه جنبه‌ها درس آموز بود. ایشان نسبت به همه مهربان بود و بر همه اشراف داشت و کسی نمی‌توانست بر ایشان مالکیت پیدا کند.

در ادامه این آیین محمد رضا نوربخش مدیر عامل خانه موسیقی ایران به اجرای آوازخوانیِ اشعار عرفانی پرداخت.

تقید به نماز شب و پرهیز ار اسراف

در بخش پایانی این نشست نیز حجت الاسلام علی بهجت فرزند آیت الله بهجت گفت: از ویژگی‌های مشهود در زندگی حضرت آیت الله بهجت، رعایت صرفه جویی بود. ایشان به شدت از اسراف پرهیز می‌کرد و در امور جزیی هم این اخلاق را رعایت می‌کرد. مثلاً درباره غذا‌ها خیلی مراقب بودند که از بین نرود. اگر مقداری غذا می‌ماند و خراب می‌شد، خیلی ناراحت می‌شدند. شب‌ها سفارش می‌کردند که اگر چیزی مانده و کسی هست که احتیاج دارد به او بدهیم و نگذاریم غذا بماند. می‌فرمود برای بعد از این خدا کریم است.

وی افزود: اگر در خانه اتاق بزرگی داشتیم مقید نبودند که حتماً همه اتاق را فرش یا موکت بیندازند. یادم هست که در خانه‌ای مستأجر بودیم و بخشی از اتاق خالی بود؛ آن هم در آن زمانه که موزاییک و سرامیک برای کف خانه مرسوم نشده بود، بلکه کف اتاق گچ و خاک بود. این چیز‌ها برای ایشان مهم نبود. اصلاً چیز‌هایی که برای مردم لازم یا ضروری حساب می‌شود، برای ایشان نه لازم بود و نه ضروری.

فرزند آیت الله بهجت تأکید کرد: نماز شب برای سالک بسیار مهم است. آقا می‌فرمودند: «نماز شب برای انسان مستعد، برای سالک، جهت وصول به مقصد، ممد است». بر این نظر بودند که اگر می‌خواهید یک کمک دهنده فوق العاده‌ای داشته باشید، آن نماز شب است. همچنین بر سکوت نیز بسیار تأکید داشتند. خود ایشان درباره سکوت به من می‌فرمود: «اگر توانستی لب بدوزی، در‌های دیگر برایت باز می‌شود».

در پایان این نشست، پس از رونمایی از کتاب زندگی نامه و خدمات علمی آیت الله العظمی بهجت (ره)، با حضور رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و استادان و سخنرانان حاضر در برنامه، لوح سپاس و تقدیر و نشان انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به حجت الاسلام علی بهجت به عنوان نماینده خانواده این فقیه عالی مقام اهدا شد.

همچنین سیدعباس صالحی عصر چهارشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۳ در پیامی که در آئین بزرگداشت بزرگداشت مقام علمی و فرهنگی آیت الله العظمی بهجت (ره) در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی قرائت شد، گفت: آیت الله العظمی محمدتقی بهجت فومنی (ره) یکی از اعاظم علمی و بزرگان عرفانی و سالکان طریق الهی در روزگار ما بود که چه در دوره حیات و چه اکنون که از میان ما رخت بربسته و به ملکوت اعلی پیوسته، همواره نور حضور و وجودش مشعلی برای هدایت به سوی حضرت احدیت است و چه بسیارند از طبقات جامعه به ویژه جوانان که با دلدادگی از حوزه معرفتی وی خوشه‌ها چیده اند و همچنان وامدار عزت و عظمت و اخلاص و ایمان اویند.

وی افزود: این عالم بزرگ که تمام عمر خود را به تربیت شاگردان، تهذیب نفوس و توجه دادن عموم به ساحت مقدس امام زمان (عج) گذرانید و زندگی زاهدانه و عبادت عارفانه او در قلوب عاشقان مکتب علوی اثری عمیق داشت، مصداق کامل گفتار خداوند حکیم «و من یؤت الحکمه فقد اوتی خیراً کثیراً» بود. پاکبازان وادی توحید و عبودیت و عاشقان کوی دوست که عمر خود را با مجاهدت‌های خالصانه در راه حضرت حق سپری می‌کنند، همواره مورد توجه شیفتگان معنویت و اخلاق و اخلاص اند. حیات آنان سراسر درس حکمت و شوریدگی و فقدانشان تأثر برانگیز و ضایعه‌ای جبران ناپذیر است. به راستی که اهل معرفت گوهر‌هایی ناب و بسیار نادرند که اختر تابناک وجودشان ملجأ و مأوای حیرت زدگان در مسیر بی انتهای حق و هدایتگر گمشدگان طریق معرفت است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: این مرد خدا در چشم دیگر مردان خدا بزرگ و دوست داشتنی و از چنان مقام شامخ و شاخص برخوردار بود که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) از ایشان به معلم بزرگ اخلاق و عرفان و سرچشمه فیوضات معنوی بی پایان یاد کنند؛ عالمی ربانی که دل نورانی و مصفای پارسایش، آیینه روشن و صیقل یافته الهام الهی و کلام معطر او راهنمای اندیشه و عمل رهجویان و سالکان بود.

صالحی در این پیام افزود: درگذشت چنین عالمانی فقدانی بس سترگ برای اهل فقه و معرفت و عرفان خواهد بود که سال‌ها باید بگذرد تا چشم ساکنان سرزمین خاک بار دیگر به دیدنشان روشن شود. برای ایشان رحمت و رضوان الهی، مغفرت واسعه و علو درجات از خداوند متعال مسئلت می‌نمایم و برای فضلا و علمای اعلام طلاب و شاگردان و علاقه‌مندان به ویژه اهل بیت شریف آن والامقام صحت و سربلندی آرزومندم. در پایان بر خود لازم می‌دانم از همه برنامه ریزان و دست اندرکاران این آیین روحانی سپاس و قدردانی نمایم.