به گزارش ایسنا، امروز اول آذر ۱۴۰۳ خورشیدی به اهم مناسبت‌ها و اتفاقات تاریخیِ این روز می‌پردازیم.
انحلال پلیس جنوب- ۱۳۰۰
پلیس جنوب در ابتدا برای تامین منافع انگلستان در جنوب ایران به وجود آمد، اما با روی کار آمدن رضاخان به وزارت جنگ و تقویت نیروهای نظامی ایران، دولت انگلیس دیگر نیازی به این تشکیلات پرهزینه نداشت، به همین دلیل در اوایل شهریور ۱۳۰۰ بخشی از نیروهای پلیس جنوب مستقر در اصفهان با ۱۵۰۰ نیرو منحل شد و پس از مدتی نیروی متحدالشکل قزاق‌ها به وجود آمد.
انحلال پلیس جنوب فوایدی برای انگلستان داشت. نخست آنکه مانع بهانه‌جویی روس‌ها بود که به تازگی شمال ایران را تخلیه کرده بودند و نسبت به حضور انگلستان در ایران حساسیت داشتند و دوم اینکه مخالفت‌های داخلی که از حضور نیروهای بیگانه در کشور ایجاد می‌شد از میان رفت و سوم، دولت انگلستان از پرداخت مخارج نگهداری آن رها شد.
پیام امام خمینی از پاریس- ۱۳۵۷
رهبر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی در آستانه ماه قیام، ماه شهادت و ماه حماسه خون بر شمشیر ضربه نهایی به رژیم در حال فروپاشی پهلوی وارد آوردند. امام حلول ماه محرم را که به نسل‌ها در طول تاریخ، راه پیروزی بر سر نیزه آموخته بود و سرآغاز پیروزی بر جنود ابلیس و محو کلمه باطل شمردند و عموم ملت ایران را به قیام یکپارچه و با تمام قدرت برای ادامه و گسترش مخالفت با شاه و به زیر کشیدن او از سلطه خطرناکش دعوت نمود.
امام در این پیام به علما و وعاظ فرمودند که «از شمشیر الهی محرم حداکثر استفاده را نمایند تا باقیمانده این درخت ستمکاری و خیانت را قطع کنند.»
در این پیام هدف مقدس انقلاب اسلامی، صریحا اعلام شد و امام خمینی خطاب به همه اقشار ملت ایران فرمودند: «همه به سوی برچیده شدن سلسله ستمگر پهلوی و برقراری جمهوری اسلامی مبتنی بر احکام مترقی اسلام به پیش، که پیروزی از آنِ ملتِ بپا خواسته است.»
حضرت امام در این پیام متذکر شدند: «با حلول ماه محرم، ماه حماسه و شجاعت و فداکاری آغاز شد. ماهی که خون بر شمشیر پیروز شد. خطبای محترم و گویندگان عزیز، بیش از پیش به تکلیف الهی خود که افشاگری جرایم رژیم است عمل فرمایند. آوای انقلاب بزرگ ایران در کشورهای اسلامی و دیگر کشورها، طنین‌انداز و افتخارساز است.»
پیام مهم و کوبنده امام خمینی(ره) که در حقیقت دستورالعمل اقدام بعدی مردم بود به سرعت در تمام ایران منتشر شد و به اطلاع مردم رسید.
این پیام، نتایج مهمی به وجود آورد و در نتیجه، پیکر محتضر رژیم را خاموش ساخت.
سالروز عملیات نصر ۹- ۱۳۶۶
عملیات نصر ۹ در اول آذر سال ۱۳۶۶ با رمز مبارک یا مولای متقیان در منطقه عملیاتی حاج عمران توسط رزمندگان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با هدف آزادسازی دامنه جنوبی ارتفاعاتِ معروف به تپه شهدا به اجرا درآمد.
دشمن به خاطر کوهستانی بودن منطقه نتوانست از امکانات زرهی خود استفاده کند و ناچار با به جای گذاشتن بیش از ۴۰۰۰ کشته و زخمی و ۱۰۰ اسیر به عقب رانده شد.
پس از این عملیات، موقعیت رزمندگان با دفع پاتک‌های دشمن تثبیت گردید و با حضور بر ارتفاعات منطقه، بر قسمت وسیعی از خاک عراق مسلط گشتند. در ادامه این عملیات، با سرکوب تحرکات بعدی دشمن و تحمیل ضربات مجدد به آن‌ها، تعداد دیگری از نیروهای دشمن به اسارت درآمدند و قدرت پاتک از دشمن سلب گردید. بدین ترتیب، تپه شهدا نیز از وجود دشمن بعث پاکسازی شد.
در تقویم هجری شمسی نیز مناسبت‌های دیگری چون: درخواست تلگرافی مؤتمن الملک به نمایندگان قم و اصفهان در مجلس شورای ملی برای برگشت سریعتر به تهران در سال ۱۲۹۴، انحلال پلیس جنوب توسط سردار سپه وزیر جنگ و استخدام برخی از فرماندهان این نیرو در قشون ایران در سال ۱۳۰۰، تصویب برنامه دولت وقت ایران با ۱۰۰ رأی موافق نمایندگان مجلس شورای ملی در سال ۱۳۰۷، بازگشت محمدرضا فروغی وزیر خارجه وقت رضاشاه پهلوی از سفر ترکیه و حضور در جامعه ملل در سال ۱۳۱۱، پایان عمر سیزدهمین دوره مجلس شورای ملی در سال ۱۳۲۲، انتصاب مرتضی‌قلی بیات ملقب به سهام‌السلطان پسرخاله دکتر محمد مصدق به استانداری آذربایجان در سال ۱۳۲۴، رحلت عالم فرزانه آیت‌الله میرزا حبیب‌الله مدرس عسکری اشتهاردی در سال ۱۳۳۲، آغاز هفته روشندلان، امضاء و تبادل قرارداد بازرگانی ایران و فرانسه در سال ۱۳۳۴، سکته و مرگ دکتر سعادت جراح هنگام عمل در بیمارستان نامداران در سال ۱۳۴۹، سفر امیرعباس هویدا نخست‌وزیر پهلوی به بلگراد یوگسلاوی در سال ۱۳۵۰، آتش گرفتن ۳۰۰۰ تن پنبه در انبار بزرگ پنبه شیراز در سال ۱۳۵۲، افزایش صدور نفت ایران روزانه ۵۵۰ هزار بشکه در سال ۱۳۵۴ و اجتماع عده کثیری از اعضای جبهه ملی به مناسبت عید قربان در یکی از باغ های کاروانسرا سنگی واقع بین کرج و تهران در سال ۱۳۵۶ به ثبت رسیده است.
در تقویم هجری قمری نیز رویدادهای مهمی به ثبت رسیده است:
تولد اُلغ بیگ- ۷۹۶
اُلغ بیگ دانشمند و منجم ایرانی در دربار جدش امیر تیمور گورکانی تربیت شد و از سال ۸۱۲ فرمانروای ماورالنهر شد. اُلغ بیگ برخلاف پدربزرگش، تیمور، علاقه‌ای به کشورگشایی نداشت و بیشتر به سبب علاقه به علوم به ویژه علم نجوم شهرت یافت.
در سال ۸۴۲ در سمرقند مدرسه‌ای بنا کرد که مهم‌ترین موضوع درسی آن نجوم بود. اقدام مهم دیگر وی ایجاد رصدخانه ۳ طبقه‌ای در سال ۸۲۸ بود.
از ابزارهای اصلی این بنا “ثلث فخری” بود که برای رصد کردن خورشید، ماه و سیارات ساخته شده بود. الغ بیگ با استفاده از این وسیله، حرکات سالانه ۵ سیاره زحل، مشتری، مریخ، زُهره و عطارد را بیان کرد که با نتایج امروزی فقط حدود ۲ تا ۵ ثانیه اختلاف دارد.
او نتایج فعالیت‌های علمی خود را در کتابی به نام “زیج الغ بیگی” یا “زیج گورکانی” جمع‌آوری کرده است که در اصل به زبان فارسی نوشته شده و شامل بخش نظری و بخشی درباره جداول محاسبه‌ی تقویم، جداول مثلثاتی و اوضاع ستارگان است. این پادشاه، ایام حیات را به مطالعه و خدمت به علوم و فنون به سر برد.
محضَرَش همیشه مجمَع اُدَبا و محفِل علما و دانشمندان عصر بود و او بعضی افرادِ مُستعِد را برای تحقیقات فنی، تا چین نیز اعزام نمود. اُلغ بیگ سرانجام در رمضان سال ۸۵۳ در ۵۷ سالگی در نزدیکی سمرقند در جنگ با پسر خود که داعیه حکومت داشت، کشته شد.
درگذشت جلال الدین سیوطی- ۹۱۱
عبدالرحمان بن ابی بکر بن محمد، معروف به سیوطی در ۸۴۹ در قاهره به دنیا آمد. در ۸ سالگی قرآن را حفظ کرد و در درس ابوالعباس شَمَنی و محی‌الدین کافیجی و دیگر بزرگان حاضر شد.
وی در تمام فنون رایج به ویژه فقه، هیات، حدیث، تفسیر، معانی، بیان، بدیع، نحو و لغت متبحر بوده و بر همه هم‌دوره‌ای خود، برتری یافت. تالیفات سیوطی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کتاب ذکر شده است.
آدابُ السّلوک، اُصول النحو، شرح الفیه ابن مالک و و نیز شرح ابن عقیل از کتب اوست. وی در هر یک از زمینه‌های ادبیات، تاریخ، رجال، تراجمِ احوال و علوم دیگر، تالیفات جامع و نافع دارد.
تولد آیت‌الله شیخ محمدقاسم اردوبادی- ۱۲۷۴
آیت‌الله شیخ محمدقاسم اردوبادی، پس از اتمام تحصیلات متوسطه، به نجف رفت و نزد علمای مشهور زمان، دانش آموخت. این عالم بزرگ پس از اخذ درجه اجتهاد، به زادگاهش تبریز بازگشت و در این شهر، علاوه بر تدریس، کتب متعددی را نیز به رشته تحریر درآورد.
او در سال ۱۳۳۳ در ۵۹ سالگی درگذشت.
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی نیز به شرح زیر است:
انتخابِ پتروس غالی به عنوان ششمین دبیرکل سازمان ملل متحد- ۱۹۹۱
پِتْروس غالی، دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد در سال ۱۹۲۲ در یک خانواده مسیحی در قاهره به دنیا آمد و پس از پایان تحصیلات، به تدریس در دانشگاه علوم سیاسی قاهره مشغول شد.
سال‌ها بعد او عضو دفتر سیاسی حزب حاکم مصر شد و ریاست مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک روزنامه پُر تیراژ الاهرام این کشور را بر عهده گرفت. غالی محرک و مشوق انور سادات حاکم معدوم مصر در انعقاد پیمان کمپ دیوید در سال ۱۹۷۸ و به رسمیت شناختن رژیم اشغال‌گر قدس بود.
او پس از قطع روابط دولت‌های عربی با رژیم مصر در خروج دولت از انزوای سیاسی و بازگرداندن مصر به آغوش جهان عرب و فعال کردن این کشور در سازمان‌های وحدت افریقا، کنفرانس اسلامی و جنبش عدم تعهد نقش مؤثری ایفا کرد.
غالی ۱۴ سال وزیر مشاور در امور خارجی مصر بود و تا قبل از احراز دبیر کلی سازمان ملل متحد، معاونت نخست وزیری مصر را نیز بر عهده داشت.
وی در سال ۱۹۹۱ خود را کاندیدای مقام دبیرکلی سازمان ملل متحد کرد و در انتخابات روز ۲۱ نوامبر ۱۹۹۱، از سوی شورای امنیت سازمان ملل، به عنوان ششمین دبیر کل این سازمان معرفی شد.
غالی کار خود را رسما از اول ژانویه ۱۹۹۲ آغاز کرد و یک دوره پنج ساله در این مقام بود.
امضای قرارداد “دِیتون” و صلح بوسنی هرزگوین با صرب‌ها- ۱۹۹۵
بعد از فروپاشی نظام سیاسی در یوگسلاوی در سال ۱۹۹۱ جنگ داخلی در این منطقه آغاز شد. در واقع، مخالفت صرب‌های ساکن در منطقه بوسنی و هرزگوین با استقلال این کشور و تمایل به تشکیل جمهوری صرب بوسنی باعث شد تا اختلافات موجود، شکلی تازه به خود گیرد.
از ژانویه ۱۹۹۳ با ترور معاون نخست‌وزیر این کشور توسط صرب‌ها، جنگ بین صرب‌ها و بوسنیایی‌ها شعله‌ور شد و به دنبال آن تصفیه قومی و کشتار و خون‌ریزی آغاز شد. دامنه این فجایع حتی به روستاها کشیده شد. با این حال از سوی مجامع بین‌المللی اقدامی عملی جهت پیش‌گیری از گسترش آن صورت نگرفت.
سرانجام اعتراضات برخی دول اسلامی و افکار عمومی باعث شد تا صرب‌ها به نوعی تحت فشار قرار گیرند. در همین راستا در ۲۱ نوامبر ۱۹۹۵ پیمان صلح بوسنی موسوم به پیمان دِیتون در محلی به همین نام در امریکا به امضای رهبران مسلمانان، صرب‌ها و کروات‌های بوسنی یعنی سه نژاد ساکن در کشور بوسنی و هرزگوین رسید.
تنها دستاورد این پیمان برای مسلمانان، پایان یافتن قتل عام وحشیانه آنان توسط صرب‌ها بود که تا آن زمان ۲۵۰ هزار کشته بر جای گذاشته بود. اما صرب‌ها و کروات‌ها از پیمان دِیتون امتیازات سیاسی خوبی به دست آوردند.
بر اساس قرارداد دِیتون، با وجود اکثریت نسبی مسلمانان بوسنی، این جمهوری به دو بخش فدراسیون مسلمان – کروات و جمهوری صرب بوسنی (صربسکا) تقسیم شد. بر این اساس، دولت مرکزی بوسنی، متشکل از یک شورای سه نفره ریاست جمهوری از رهبران سه نژاد ساکن در بوسنی است اما مسایل مربوط به بازگشت یک میلیون و ۲۰۰ هزار مسلمان آواره بوسنیایی به خانه هایشان و سایر تعارض‌های موجود در پیمان دِیتون، مشکلات فراوانی را پیش‌روی این دولت نهاد.
روز جهانی تلویزیون
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۶، ۲۱ نوامبر را به عنوان روز جهانی تلویزیون تعیین کرد. سازمان ملل متحد، هدف از این اقدام را ترغیب ملل به تبادل برنامه های تلویزیونی به ویژه برنامه‌هایی اعلام کرد که برای گسترش صلح، توسعه اجتماعی و اقتصادی و تقویت مسائل فرهنگی جامعه ساخته می‌شود.
در تقویم میلادی مناسبت‌های دیگری چون: تولد فرانسوا وُلْتِرْ شاعر، نویسنده و فیلسوف شهیر فرانسوی در۱۶۹۴، استقلال اول لوکزامبورگ پس از انحلال کنفدراسیون آلمان در سال ۱۸۶۶، انتشار اولین جدول کلمات متقاطع در امریکا در سال ۱۹۱۳ و سالروز تشکیل حزب فالانژ لبنان توسط “پیر جُمیِّل” سیاست‌مدار لبنانی در سال ۱۹۳۶ به ثبت رسیده است.
انتهای پیام