ششمین نمایشگاه خودرو تهران با تمام حواشی‌اش، دوازدهم بهمن‌ماه به پایان رسید. این نمایشگاه که از سه‌شنبه ۹ بهمن در شهر آفتاب آغاز به کار کرد، در کنار حضور برندها و خودروسازان مختلف چینی و اروپایی، میزبان مردم بود.
به طور کلی نمایشگاه‌های خودرو در جهان، یک ویترین و تعریفی از صنعت خودرو در یک کشور خاص به حساب می‌آیند؛ این جمله، کشورهایی که توان تولید خودرو نداشته و صرفا واردکننده هستند، تا کشورهایی که یک غول بزرگ خودروسازی به حساب می‌آیند را در برمی‌گیرد. هر آنچه که صنعت خودروی یک کشور در حال و آینده ارائه می‌دهد، در این رویداد حضور دارد. نمایشگاه خودرو تهران اما امسال حرف‌های زیادی برای گفتن داشت؛ حرف‌هایی که پشت تبلیغات زیاد پنهان شده بود.
در نمایشگاه خودرو تهران اکثر برندها چینی بودند و یا ردپایی از چینی‌ها در خود داشتند. در این زمینه، نقطه قوت این نمایشگاه نسبت به سال‌های قبل این بود که برندهای درجه یک و دو چینی مانند بی‌وای‌دی و گریت وال و دانگ فنگ حضور بیشتر و پررنگ‌تری داشتند.
صنعت خودروی کشور این سال‌ها در سایه تحریم‌ها، به دست چینی‌ها افتاده است؛ به‌گونه‌ای که اگر این شرکت‌ها از ایران بروند، چرخ صنعت با مشکلی بزرگ برخورد می‌کند. با در نظر گرفتن پیشرفت گسترده صنعت خودروسازی چین، در شرایط طبیعی باید با خودروسازان دیگرها هم همکاری کرد. متاسفانه وابستگی بیش از حد به صنعت خودروسازی چین باعث به وجود آمدن نوعی نگاه بالا به پایین شده است. به‌گونه‌ای که وقتی در نمایشگاه می‌خواستید تست درایو یک خودروی چینی را انجام دهید، شرکت واردکننده ابتدا باید از چینی‌ها اجازه می‌گرفت تا بتوانید تست درایو را انجام دهید! این در حالیست که در گذشته تست درایو خودروهای بسیار معتبرتر، به راحتی و در سطح گسترده در ایران انجام می‌شد.
خودروسازان معتبری مانند کیا، هیوندای، فولکس‌واگن، اشکودا، میتسوبیشی، سوزوکی، نیسان و مزدا نیز در این نمایشگاه حضور داشتند؛ البته با این تفاوت که بیشترشان تولید چین بودند. نکته جالب این بود که شرکت‌هایی مدعی ارتباط با کمپانی‌های مادر، در این نمایشگاه حضور نداشتند!
تعداد زیاد نمایندگی‌ها و واردکنندگان و به وجود آمدن نام‌های جدید در عرصه واردات، نگرانی جدیدی است که خریداران را با ابهام مواجه می‌کند. ساز و کار واردات خودرو به قدری بهم ریخته است که یک خودرو را چندین واردکننده در سامانه عرضه می‌کنند و هر کدام شرایط خاصی در زمینه خدمات ارائه می‌کنند. باید ساز و کار نظارت جدی‌تری در زمینه اعتبار شرکت‌های واردکننده در نظر گرفته شود تا مشکلات بیشتری به وجود نیاید.
بسیاری از شرکت‌ها هنوز در زمینه خدمات پس از فروش و سرویس و ارائه قطعات وضعیت مشخص و معلومی ندارند. این موضوع در خصوص خودروهای برقی که تعدادی از آن‌ها مانند نیسان آریا، تویوتا bZ۴X، هیوندای آیونیک ۵، محصولات بی‌وای‌دی و غیره در نمایشگاه حضور داشتند، حساس‌تر و مهمتر است؛ چرا که نوع سرویس و نگهداری از خودروهای برقی نیاز به حساسیت و توجه ویژه‌تری دارد و تکنسین‌های آموزش‌دیده می‌خواهد. البته بماند که زیرساخت مورد نیاز در کشورمان برای این نوع خودروها هنوز وجود ندارد.
حقیقت پنهان شده دیگر در این نمایشگاه به این موضوع برمی‌گردد که در بین لیست بلندی از خودروهای متنوع، حتی یک خودروی با کیفیت یک میلیارد تومانی وجود نداشت، و همه خودروهای باکیفیت فراتر از یک میلیارد قیمت داشتند. در واقع این پرسش به وجود می‌آید که این نمایشگاه واقعا برای عموم مردم بود؟
نکته مهم دیگر درباره نمایشگاه این بود که بزرگترین خودروسازان ایرانی، یعنی ایران خودرو و سایپا و کرمان‌موتور در این رویداد حضور نداشتند. انتظار می‌رود که این شرکت‌ها در رویدادی که لقب بزرگترین همایش خودرویی سال را یدک می‌کشد، حضور پیدا کنند. ایران خودرو و سایپا که ارزان‌ترین خودروهای بازار را تولید می‌کنند، می‌توانستند میزبان افرادی باشند که به دنیال خرید خودرویی زیر یک میلیارد تومان هستند، تا حداقل به سودمندی این رویداد افزوده شود. البته برخی حدس می‌زنند که شاید دلیل عدم حضور ایران خودرو و سایپا به ترس از تجمع مشتریان به دلیل عدم تحویل به موقع و بالا رفتن قیمت خودروها برمی‌گردد که خود جای بحث دارد.
موضوعی که در طول برگزاری نمایشگاه بسیار دیده می‌شد، قفل بودن در برخی خودروها در نمایشگاه بود. برای مثال محصولات هیوندای و کیا صرفا مثل خودرویی که در خیابان پارک شده، فقط در جایگاه حضور داشتند و هیچکس نمی‌توانست سوار این خودروها شود. چرا باید در خودرویی ارزان و بسیار معمولی مانند کیا K۳ بسته باشد، تا مردم به شیوه‌های گوناگون سعی کنند که داخل خودرو را از پشت شیشه ببینند.
در مقابل، برخی از مردم در جریان بازدید از نمایشگاه متاسفانه آسیب‌هایی به بدنه و قسمت‌های پلاستیکی خودروها وارد کردند که در نوع خود ناراحتکننده و عجیب بود.
طراحی سکوها و جایگاه خودروسازان هم جای انتقاد داشت. افراد معلول و نیازمند به مراقبت که اتفاقا حضور ویژه‌ای داشتند، به سختی می‌توانستند در بین غرفه‌ها جابجا شوند و با محدودیت‌هایی مواجه بودند.
به نظر می‌رسد که کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی، اگر یک بار به نمایشگاه خودرو تهران می‌آمدند، می‌توانستند حال مریض و اسفناک صنعت خودروی کشورمان را به خوبی ببینند.
در نهایت باید گفت که ششمین نمایشگاه خودرو تهران با وجود برخی پیشرفت‌ها، در زمینه کیفیت برگزاری و در زمینه شرکت‌های حاضر در این رویداد، نسبت به سال‌های گذشته ضعیف‌تر عمل کرده و آن کیفیت مورد انتظار را نداشت.
*امیرمسعود عابدین، روزنامه‌نگار
۵۸۳۲۱