غزال زیاری: این روزها، شرکت‌های فناوری به شکل فزاینده‌ای به دنبال نیروگاه‌های هستهای هستند تا بتوانند الکتریسیته موردنیازشان برای اجرای هوش مصنوعی و سایر مشاغل را بدون ایجاد آلایندگی فراهم کنند.
اخیراً شرکت‌هایی مثل مایکروسافت، گوگل و آمازون قراردادهایی را با اپراتورها و توسعه‌دهندگان نیروگاه‌های هستهای به امضا رسانده‌اند تا بدین ترتیب مراکز داده‌هایی که خدمات محاسباتی به مشاغل بزرگ و کوچک ارائه می‌دهند، رونق دهند. به دلیل سرمایه‌گذاری‌های بزرگ این شرکت‌ها و دیگر شرکت‌های فناوری درزمینهٔ هوش مصنوعی، تقاضاها در این زمینه افزایش‌یافته و باید این را در نظر داشت که هوش مصنوعی به انرژی به‌مراتب بیشتری نسبت به کسب‌وکارهای فناوری معمولی مثل رسانه‌های اجتماعی، پخش ویدئو و جستجوهای وب نیازمند است.
در همین راستا، کمپانی مایکروسافت طی توافق‌نامه‌ای برای احیای نیروگاه هستهای تعطیل شده Three Mile Island در پنسیلوانیا توسط یک شرکت انرژی وارد عمل شده و اخیراً آمازون و گوگل هم اعلام کردند که بر روی نسل جدیدی از راکتورهای کوچک مدولار تمرکز کرده‌اند. گرچه این فناوری هنوز با موفقیت تجاری‌سازی نشده، اما طبق گفته کارشناسان انرژی، احتمالاً ساخت آن ارزان‌تر و آسان‌تر از رآکتورهای هستهای بزرگی است که از دهه ۱۹۵۰ در آمریکا ساخته می‌شود.
سرمایهگذاری غول‌ها در انرژی هستهای
تا پیش‌ازاین شرکت‌های بزرگ فناوری، بر روی انرژی بادی و خورشیدی سرمایهگذاری می‌کردند و حالا آن‌ها مجذوب انرژی هستهای شده‌اند؛ چراکه به دنبال نیروی برقی هستند که در تمام شبانه‌روز در دسترس باشد و درعین‌حال گازهای گلخانه‌ای تولید نکند.
گرچه باد و خورشید در تغییرات آب و هوایی نقشی ندارند، اما همیشه بدون کمک باتری یا سایر اشکال ذخیره انرژی در دسترس نیستند. حالا بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری متعهد شده‌اند که تا سال ۲۰۳۰ فعالیت‌هایشان را از طریق تأمین برق بدون آلایندگی انجام دهند، اما این تعهد مربوط به زمانی پیش از رونق هوش مصنوعی بود که انرژی بیشتری می‌طلبد.
آنیش پرابهو، مدیرعامل S&P Global Ratings دراین‌باره گفته: «آن‌ها می‌خواهند کارها را به روشی پایدار رشد دهند و در شرایط فعلی، بهترین گزینه انرژی هستهای است.»
کمپانی گوگل هم اخیراً اعلام کرد که با خرید انرژی هستهای از راکتورهای کوچک مدولار که استارت آپ Kairos Power آن را توسعه می‌دهد، موافقت کرده و اولین رآکتور آن تا سال ۲۰۳۰ راه‌اندازی خواهد شد. کمپانی آمازون هم بر روی توسعه راکتورهای مدولار کوچکی توسط استارت آپ X-Energy سرمایهگذاری خواهد کرد. از سوی دیگر کمپانی مایکروسافت هم قراردادی را به‌منظور احیای یک راکتور در جزیره Three Mile با کمپانی Constellation Energy به امضا رسانده است.
طبق گفته پرابهو ساخت هر راکتور مدولار کوچک حدود ۱ میلیارد دلار هزینه دارد و شاید روزی بتوان آن‌ها را در کنار مراکز داده‌ها قرار داد.
حمایت دولت آمریکا از انرژی هستهای
البته شرکت‌های فناوری در حمایت از انرژی هستهای تنها نیستند و رئیس‌جمهور آمریکا اخیراً قانونی را در راستای سرعت بخشیدن به توسعه پروژه‌های انرژی هستهای جدید امضا کرده که در کنگره هم تصویب شده است.
در حال حاضر انرژی هستهای، حدود ۲۰ درصد برق آمریکا را تأمین می‌کند و بایدن بهره‌گیری از این انرژی را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای حیاتی می‌داند. وزیر انرژی آمریکا اخیراً دراین‌باره گفت: «احیای بخش هستهای آمریکا برای افزودن انرژی بدون کربن بیشتر به شبکه و رفع نیازهای اقتصاد در حال رشد ما کلیدی است.»
حمایت از پروژه‌های هستهای به تقویت مجدد منبع انرژی کمک خواهد کرد؛ آمریکا با داشتن ۹۴ راکتور نیروگاه هستهای فعال، بیش از هر کشور دیگری در این زمینه فعال است اما در دهه‌های اخیر تنها دو راکتور در این کشور ساخته‌شده و به‌رغم صرف ده ها میلیارد دلار بیش از بودجه، ساخت آن‌ها با سال‌ها تأخیر انجام شد.
مدیران صنعت فناوری معتقدند که این بار شرایط متفاوت است و حتی بخشی از ثروت شخصی‌شان را به میان آورده‌اند. بیل گیتس، یکی از بنیان‌گذاران مایکروسافت، بیش از ۱ میلیارد دلار در استارت آپ TerraPower که درزمینهٔ توسعه راکتورهای کوچک‌تر با مشارکت شرکت آب و برق فعالیت دارد، سرمایهگذاری کرده است.
ایده اصلی این است که اجزای هر واحد آن‌قدر کوچک باشد که در خط مونتاژ به تولید انبوه برسد و آن‌ها را ارزان‌تر کند. هر نیروگاه می‌تواند با یک یا چند راکتور شروع به کار کند و در طول زمان راکتورهای بیشتری اضافه خواهد شد.
ریچ پاول، رئیس انجمن خریداران انرژی پاک (گروهی تجاری که اعضای آن شرکت‌های بزرگ فناوری هستند) دراین‌باره گفت: «کلید کار اینجاست که باید چیزی را انتخاب کنید و مقدار زیادی از آن را بسازید تا ارزان شود.»
منتقدان چه می‌گویند
در این میان، منتقدان انرژی هستهای تردیدهای زیادی دارند. آن‌ها معتقدند که اگرچه پیشنهاد شرکت‌های فناوری و خدمات شاید جذاب باشد، ولی در آن به مشکلات بلندمدت انرژی هستهای ازجمله هزینه بالای راکتورهای جدید، تأخیر در ساخت‌وساز و نبود محل ذخیره دائمی سوخت هستهای مصرف‌شده، پرداخته نمی‌شود.
آرنی گاندرسن، مهندس ارشد Fairewinds Energy Education (سازمانی غیرانتفاعی مخالف انرژی هستهای) گفت: «از سال ۱۹۶۰ آمریکا تلاش کرده تا ۲۵۰ راکتور نیرو بسازد ولی بیش از نیمی از آن‌ها قبل از تولید برق منتفی شدند و از بین رآکتورهای باقیمانده، هیچ‌یک به‌موقع و با بودجه تعیین‌شده، تکمیل نشد.»
اما بسیاری از مدیران فناوری و انرژی، استفاده از انرژی هستهای را ضروری می‌دانند؛ چراکه ازنظر آن‌ها منابع انرژی تجدید پذیری مثل باد، خورشید و برق‌آبی به‌اندازه کافی برای برآورده کردن نیازهای رو به رشد انرژی، قابل‌اعتماد نیستند. در سال‌های اخیر، استفاده از برق روند رو به رشدی داشته؛ چراکه افراد و مشاغل به وسایل نقلیه باتری‌دار، پمپ‌های حرارتی و تهویه مطبوع روی آورده‌اند و حالا مراکز داده صنعت تکنولوژی، این رشد را افزایش می‌دهد.
گرچه مراکز داده درصد کمی از مصرف انرژی جهانی را شامل می‌شوند، اما سهم آن‌ها در حال رشد است و با متمرکز کردن این مراکز، در مناطقی خاص، ممکن است بر شبکه‌های محلی فشار وارد بیاید. در مراکز داده از الکتریسیته برای راه‌اندازی و خنک کردن سرورهای رایانه استفاده می‌شود و در این مراکز، برق آن‌قدر حیاتی است که اندازه ساختمان نه بر اساس متراژ مربع آن، بلکه بر اساس میزان مگاواتی که از تأسیسات تأمین می‌کند، تعیین می‌شود.
برای تأمین انرژی یک رک سرور در یک مرکز داده معمولی، حدوداً به ۵ تا ۱۰ کیلووات نیاز است، اما طبق گفته رائول مارتینک، مدیر اجرایی DataBank(یک شرکت مرکز داده) یک رک مملو از تراشه‌های محاسباتی هوش مصنوعی پیشرفته، بیش از ۱۰۰ کیلووات انرژی مصرف می‌کند.
مسلم است که هزینه‌های غول‌های فناوری به سطوح بسیار بالایی افزایش‌یافته که بخش عمده‌ای از آن برای پاسخگویی به تقاضا و پتانسیلی که برای هوش مصنوعی می‌بینند، صرف می‌شود. پنج شرکت بزرگ فناوری ازجمله آلفابت، مایکروسافت و آمازون، در سه‌ماهه گذشته، مجموعاً ۵۹ میلیارد دلار صرف هزینه‌های سرمایه‌ای کردند که ۶۳ درصد بیشتر از سال قبل است و قصد دارند تا به همین روند ادامه دهند.
کمپانی آمازون امسال برای خرید یک پردیس مرکز داده درحال‌توسعه که مستقیماً توسط یک نیروگاه هستهای در پنسیلوانیا تأمین می‌شود، حدود ۶۵۰ میلیون دلار هزینه کرد و مایکروسافت هم علاوه بر امضای قرارداد با Three Mile Island، با تأمین انرژی از Helion Energy (استارت آپی در منطقه سیاتل که به دنبال ساخت اولین نیروگاه همجوشی هستهای جهان تا سال ۲۰۲۸ است)، موافقت کرده است.
منبع: nytimes