غزال زیاری: بیش از دو دهه است که ایلان ماسک تمام هم‌وغم خود را روی پروژه اسپیس ایکس، شرکت موشکی‌اش قرار داده و هدف اصلی‌اش، رسیدن به سیاره مریخ است؛ اما رویای او به همین‌جا منتهی نمی‌شود؛ چرا که حدود یک سالی است که او مشغول برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری است تا زمانی که پای انسان به مریخ باز شد، کارهای زیادی در این سیاره انجام شود.
اخیراً نیویورکتایمز به اسنادی دست‌یافته که حکایت از آن دارد که ماسک ۵۳ ساله به کارمندان اسپیس ایکس دستور داده تا به طراحی جزئیات شهری مریخی بپردازند و اعضای این تیم در حال طراحی نقشه‌هایی برای ساخت زیستگاه‌های گنبدی کوچکی روی سطح مریخ هستند؛ عده‌ای دیگر نیز به طراحی لباس‌های فضایی برای مبارزه با محیط سخت مریخ مشغول‌اند و تیم پزشکی هم درباره اینکه آیا انسان‌ها می‌توانند در مریخ بچه‌دار شوند یا خیر تحقیق می‌کنند. طبق گفته منبعی آگاه، ایلان ماسک داوطلبانه اسپرم خود را برای انجام آزمایش‌های مرتبط در اختیار محققان قرار داده است.
البته این تحقیقات در مراحل ابتدایی و در مسیر برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای زندگی در مریخ است؛ در سال ۲۰۱۶، ماسک گفته بود که بین ۴۰ تا ۱۰۰ سال طول می‌کشد تا انسان‌ها تمدنی را در مریخ مستقر کنند؛ اما در ماه آوریل به کارکنان اسپیس ایکس گفته که امیدوار است که ۲۰ سال دیگر حدود یک‌میلیون نفر در مریخ ساکن شوند.
در ویدیوی منتشرشده، ماسک گفته: «فوریت زیادی برای چند سیاره‌ای کردن تمدن بشر وجود دارد. با قدرت گرفتن تمدن‌ها، ما باید این کار را انجام دهیم.»
تاسیس شرکت‌ها برای تحقق غیرممکن‌ها
سال‌هاست که ایلان ماسک می‌کوشد تا غیرممکن‌ها را ممکن کند و بارها هم در این مسیر موفق بوده؛ اما دیدگاه او برای زندگی در مریخ، سطح جاه‌طلبی‌هایش را به افراطی‌ترین سطح ممکن رسانده است. تا امروز هیچ انسانی حتی گام روی مریخ نگذاشته و حتی ناسا هم فرود انسان را روی مریخ تا سال ۲۰۴۰ غیرمحتمل می‌داند؛ چراکه با فرود انسان بر مریخ، آن‌ها با زمینی بایر، دمای سرد در حد یخبندان، طوفان‌های گردوغبار و هوایی که تنفسش غیرممکن است روبرو خواهند شد.
اما تمایل ماسک به ایده ایجاد تمدن در مریخ آن‌قدر زیاد است که تقریباً تمام تلاش‌های تجاری‌اش در زمین را در این راستا پیاده‌سازی می‌کند و چندی پیش خود او گفته بود که قصد دارد تا در مریخ بمیرد.
با توجه به اسناد و مدارک موجود و طبق گفته افراد مطلع، برنامه‌های ماسک برای سفر به مریخ، در حقیقت دلیل اصلی و زیربنایی فعالیت اکثر شش شرکتی است که زیر نظر او رهبری و مدیریت می‌شوند.
طبق گفته دو نفر از افراد مطلع، شرکت Boring که شرکتی خصوصی درزمینهٔ تونل زنی است و توسط آقای ماسک تأسیس‌شده تا حدودی آماده ارائه تجهیزات برای حفر تونل در سطح مریخ شده است. ماسک به مردم گفته که دلیلش برای خرید پلتفرم اجتماعی X، آزمایش و بررسی چگونگی عملکرد دولت تحت رهبری شهروندان است تا بتواند در آینده در مریخ از این موضوع بهره ببرد و طبق گفته او، ساکنان مریخ قادر خواهند بود تا نسخه‌ای از سایبرتراک‌های فولادی ساخته‌شده توسط تسلا (شرکت خودروهای الکتریکی ماسک) را در سطح این سیاره برانند.
ماسک که حدود ۲۷۰ میلیارد دلار ثروت دارد، علناً اعلام کرده قصد دارد تا دارایی‌هایش را صرف تحقق رؤیاهایش برای تأمین بودجه برنامه‌هایش برای مریخ کند. او در سال ۲۰۲۲ در دادگاهی درباره درآمدش در شرکت تسلا گفت: «این راهی برای رساندن بشر به مریخ است؛ ایجاد شهری خودکفا در مریخ به منابع زیادی نیاز دارد.»
اما حالا اینکه آیا ایلان ماسک می‌تواند به رؤیایش برای تسخیر مریخ دست بیابد یا خیر، جای زیادی برای بحث دارد.
رابرت زوبرین، مهندس هوافضا که ۲۰ سال است ماسک را می‌شناسد و کتاب «مورد مریخ» را نوشته دراین‌باره می‌گوید: «تو نمی‌توانی فقط یک‌میلیون نفر را روی مریخ فرود بیاوری! هرگونه استعمار در سیاره مریخ، به چندین دهه زمان نیاز خواهد داشت.»
زوبرین در ادامه به این نکته اشاره‌کرد که ماسک با پروژه‌های اخیرش، به‌ویژه خرید پلتفرم X از جاه‌طلبی‌هایش در مریخ منحرف‌شده است. درعین‌حال ایلان ماسک همیشه به خاطر گستردگی و تنوع عجیب حیطه‌هایی که در آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند، با انتقادات متعددی روبروست.
سال‌هاست که ماسک درباره مریخ صحبت کرده و اسپیس‌ایکس در سال ۲۰۱۸، دو طرح اساسی از کلنی مدنظرش در مریخ را منتشر کرد؛ اما تا پیش‌ازاین، جزئیات بیشتر و تغییر جهت این شرکت در راستای برنامه‌ریزی برای ایجاد تمدن در مریخ، منتشرنشده بود. ماسک تا حد زیادی برنامه‌هایش را برای استعمار مریخ مسکوت نگه‌داشته؛ چراکه به گفته افراد مطلع، اسپیسX باید طبق قرارداد ۲٫۹ میلیارد دلاری‌اش با ناسا، ابتدا موشکی را به ماه بفرستد.
روزنامه تایمز هم پس از گفتگو با بیش از ۲۰ نفر از نزدیکان ماسک و اسپیسX در مورد برنامه‌های مریخ، به بررسی اسناد داخلی، ایمیل‌ها، پست‌های رسانه‌های اجتماعی و اسناد قانونی پرداخته و بسیاری از این افراد به‌شرط ناشناس ماندن در این گفتگو شرکت کردند. بسیاری از آن‌ها بعید می‌دانند که ماسک بتواند در زمان حیاتش، شهر مریخی را احداث کند. برخی بر این باورند که ماسک فقط سعی دارد تا روی «جف بزوس» بنیان‌گذار آمازون را کم کند. عده‌ای دیگر هم معتقدند که ماسک جدول زمانی برای سکونت در مریخ تعیین کرده تا کارمندان را مجبور کند تا سخت‌تر کار کنند. دو نفر هم بر این باورند که طرح‌های استعمار مریخ، بیشتر در حکم بسته‌های تبلیغاتی است.
بعد از انتشار این مقاله، ماسک و اسپیس X، اظهارنظری نکردند و ماسک در پستی در پلتفرم X یادآور شد که اسپرمش را اهدا نکرده و کسی در SpaceX روی طراحی شهر مریخی کار نمی‌کند و توضیح داد: «مردم چنین خواسته‌ای داشتند و من گفتم که باید قبل از هر چیز روی این پروژه تمرکز کرد.»
نجات بشریت
ایلان ماسک بعد از خواندن رمان علمی-تخیلی ایزاک آسیموف «بنیاد» در سن ۱۰ سالگی، شیفته مریخ شد. در این کتاب، قهرمان داستان، یک مستعمره در کهکشان ایجاد می‌کند تا بشریت را از سقوط یک امپراتوری بین ستاره‌ای نجات دهد.
او در گفتگویی در سال ۲۰۱۳ دراین‌باره گفت: «آن‌ها سیاره‌ای دور از مرکز کهکشانی پیدا می‌کنند و سعی می‌کنند دانش و تمدن بشری را در آنجا حفظ کنند؛ آن‌هم در شرایطی که مرکز کهکشان به‌نوعی از هم می‌پاشد.»
جیم کانترل، کارمند سابق اسپیس ایکس دراین‌باره گفت: «در سال ۲۰۰۱، ماسک سعی داشت تا از روسیه موشکی بخرد تا به مریخ برسد؛ اما پس از سه سفر، روس‌ها از فروش موشک به او خودداری کردند.»
در سال ۲۰۰۲، ماسک با تأسیس شرکت خصوصی اسپیس X، موشک‌هایی باقابلیت استفاده مجدد ایجاد کرد و قراردادهای دولتی متعددی از جمله با ناسا به امضا رساند و در سال‌های اخیر سرویس اینترنت ماهواره‌ای Starlink را راه‌اندازی کرد.
هدف از ساخت استارشیپ چیست؟
اسپیس X، برای رسیدن به مریخ، استارشیپ را ساخت؛ موشکی باقابلیت استفاده مجدد و به ارتفاع ۱۲۲ متر که هدف اصلی آن، بردن فضانوردان ناسا به ماه است و احتمال دارد که در آینده، ساکنان را به مریخ منتقل کند و درعین‌حال به‌عنوان ایستگاه فضایی کوچکی مورداستفاده قرار گیرد.
سه نفر از افراد مطلع از پروژه استارشیپ اعلام کرده‌اند که در دماغه نسخه آتی استارشیپ، احتمالاً فضایی برای زندگی در نظر گرفته خواهد شد و حتی امکاناتی مثل پیست دومیدانی و سالن سینما خواهد داشت. در یکی از طراحی‌های انجام‌شده برای فضای داخلی استارشیپ که ماسک آن را در X پست کرده، ویولونیستی را می‌بینیم که در گرانش صفر، معلق است و برای جمعیت ویولن می‌نوازد.
ماسک در سخنرانی‌اش در کنگره بین‌المللی فضانوردی در سال ۲۰۱۶ گفت: «استارشیپ در هر سفرش احتمالاً ۱۰۰ مسافر را به مریخ خواهد برد و تقریباً هر دو سال یک‌بار این سفر انجام می‌شود؛ طبق گفته ناسا، سفر یک‌طرفه به مریخ، حدود ۸ تا ۹ ماه طول خواهد کشید.»
سال ۲۰۱۸، مهندسان اسپیس X با محققانی از دانشگاه‌ها، جلسه‌ای خصوصی گذاشتند تا درباره فناوری مورد نیاز برای بقا در مریخ گفتگو کنند. روزنامه تایمز درباره مباحث مطرح‌شده در این جلسه از این موارد یادکرد: برداشت یخ برای تولید آب و انتخاب منطقه مناسبی در مریخ، برای ساختن کلنی بود.
آخرین نسخه Starship در ماه ژوئن با موفقیت در پروازی آزمایشی به فضا رفت و به زمین بازگشت.
برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر
در طول سال‌های اخیر، ماسک نکاتی را درباره نحوه زندگی مردم در مریخ مطرح کرده که یکی از آن‌ها، ادامه حیات انسان در این سیاره است. هنوز دانشمندان مشخص نکرده‌اند که آیا انسان‌ها می‌توانند در فضا بچه‌دار شوند یا خیر و ماسک یادآور شده که به خاطر خطرات موجود، کودکان در اولین پروازها به مریخ حضور نخواهند داشت. البته او برای این موضوع هم برنامه‌هایی دارد.
ماسک در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که امیدوار است گونه انسان در مریخ گسترده شود و بارها این را برای کارمندان اسپیس X و نزدیکانش تکرار کرده است: «فکر می‌کنم کاملاً محتمل است که بخواهیم ارگانیسم‌های جدیدی را که برای زندگی در مریخ مناسب‌ترند، مهندسی کنیم. بشر این کار را در طول زمان و با پرورش انتخابی انجام داده است.»
ماسک در سال ۲۰۲۲ در استراتژی‌اش برای گرما به این نکته اشاره کرد که با یک سری انفجارهای گرما-هسته ای که منجر به ایجاد خورشیدهای مصنوعی می‌شود و با اقدام برای گرم کردن مریخ، با دمای یخی آن مقابله می‌کند. سه فرد مطلع از برنامه‌های تسلا گفته‌اند که قرار است تا صدها پنل خورشیدی ساخت شرکت تسلا، به گرم کردن خانه‌ها و تولید انرژی در مریخ کمک کنند.
همین باعث شده تا کارمندان اسپیس X مشغول انجام برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری شوند. دو فرد مطلع گفته‌اند که تیم طراحی صنعتی مشغول ایجاد رندرهایی از یک شهر است که در گنبد غول‌پیکری برای زندگی مشترک متمرکز خواهد شد و گنبدهای کوچک‌تری در اطراف آن پراکنده‌اند. سوژه اصلی این روزها درباره مصالح مورداستفاده در گنبدهاست و دغده ماسک این است که شهر، جذاب و هیجان‌انگیز به نظر برسد.
در یکی از طرح‌هایی که به دست روزنامه تایمز رسیده، خانواده‌ای را با کودکان خردسال‌شان می‌بینیم که در محله‌ای گنبدی ایستاده‌اند و به ستاره‌ها خیره شده‌اند. در ماه آوریل، ماسک به کارمندان اسپیس ایکس گفت که درصورتی‌که اتفاقی برای زمین بیفتد و موشک‌ها دیگر نتوانند بین زمین و مریخ به حرکت دربیایند، کلنی مریخ به‌صورت خودکفا به حیاتش ادامه خواهد داد.
سه فرد مطلع دراین‌باره گفته‌اند که ماسک برای تحقق این هدف در نظر دارد تا از استارشیپ، مثل کشتی نوح استفاده کند و در سفر اولیه به مریخ، گیاهان و حیوانات را به این سیاره برده و سپس گلخانه‌هایی را برای پرورش غذا در آنجا احداث کند. آن‌ها یادآور شده‌اند که اسپیسX درعین‌حال با کمپانی Impossible Foods(شرکت گوشت جایگزین گیاهی) برای تهیه غذا در کافه‌های اسپیس X و همچنین آزمایش محصولات به‌عنوان منبع پروتئین احتمالی مریخ همکاری می‌کند.
باور به طرح و دردسرهای کار
طبق گفته افراد مطلع و اسنادی که روزنامه تایمز به آن دست‌یافته، بیش از ۱۲ هزار کارمند اسپیس X ازجمله خود ایلان ماسک، به امکان زندگی در مریخ باور دارند.
کارمندان گاهی اوقات تی‌شرت‌هایی با شعارهایOccupy Mars» » (اشغال مریخ) یا «Rocket Parent» را به تن می‌کنند و حتی در سایت داخلی شرکت، پیشنهادهایی را برای کلنی مریخ ارائه می‌کنند که یکی از این ایده‌ها، ساخت شهر در کنار دهانه‌ای غول‌پیکر بوده است. بسیاری از کارمندان این پروژه، بیش از ۱۰۰ ساعت در هفته کار می‌کنند.
یکی از دفاتر این شرکت در سایت بوکاچیکا، پنجره‌ای ندارد و همین تشخیص روز و شب را سخت می‌کند و حتی فاقد پروتکل‌های ایمنی اولیه است.
چندی پیش اسپیسXبا دردسر جدیدی روبرو شد: شکایت هشت کارمند سابق این شرکت که بعد از اخراج، از رفتارهای ایلان ماسک شکایت داشتند و حتی اتهاماتی درباره آزار جنسی و تبعیض در شرکت را مطرح کردند. البته اسپیس ایکس به این شکایت پاسخی نداد. از سوی دیگر برخی دیگر از کارمندان معتقد است که ایجاد یک کلنی در مریخ، ارزش کار کردن در این شرکت را دارد.
روزنامه تایمز اخیراً به ایمیل خداحافظی یکی از مدیران زن اسپیس Xکه در برنامه مریخ کار می‌کرد، دست‌یافته که او ساعات و شرایط کاری را برای والدین شاغل، بی‌رحمانه توصیف کرده و بااین‌وجود بر این باور بود که این شرکت، مکانی شگفت‌انگیز است و او این تجربه را با هیچ چیز عوض نمی‌کند.
به گفته افراد مطلع، آقای ماسک اخیراً کمتر به دفتر بوکاچیکا سر می‌زند؛ او که درگذشته حداقل یک‌بار در هفته به این دفتر می‌رفت، حالا یک‌بار در ماه، گاهی در نیمه‌های شب و برای چند ساعت با یکی از فرزندانش به این دفتر می‌رود؛ البته عزم او برای ادامه پروژه تمدن مریخ، همچنان جزم است.
در ماه می، یکی از مقامات ناسا گفت که این آژانس تا سال ۲۰۴۰ انتظار فرود انسان روی مریخ را ندارد و در همان ماه، ماسک در X نوشت که تا کمتر از ۱۰ سال دیگر انسان را به مریخ فرستاده و حدود ۲۰ سال دیگر یک شهر مریخی وجود خواهد داشت.
منبع: nytimes
۵۴۳۲۱