خبر روز : چرا آمریکا به ایران حمله نمی کند؟ / برای اصلاح درون به گرگ های بیرون متوسل نمی شویم / غفلت اصلاح طلبان، تندروها را از سال ۸۴ در ایران قدرت بخشید

گروه اندیشه: فریبرز رئیس‌دانا درگذشته ۲۶ اسفند ۱۳۹۸ در تهران، نویسنده، اقتصاددان سوسیالیست در مدرسه اقتصاد لندن در رشته اقتصاد دکترا گرفت. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در آن دوره، این دانشگاه، پایگاه دانشجویان چپ‌گرا به شمار می رفت. یکی از استادان رئیس‌دانا، آمارتیا سن نظریه‌پرداز اثرگذار مفهوم عدالت اجتماعی و کتاب معروفش «توسعه به مثابه آزادی» در دوران معاصر بود. او مدتی در مدرسه اقتصاد لندن به عنوان استادیار ریاضیات اقتصادی کار کرد و چند دورهٔ تکمیلی از جمله «اقتصاد فناوری» گذراند.

عدم توجه اصلاح طلبان به نگاه توسعه ای رئیس دانا

او در مطلبی که در مجلس و پژوهش سال نهم بهار ۱۳۸۱ شماره ۳۳ یعنی مجلس ششم منتشر شد، در باره «عدالت و وقوع توسعه در ایران» تاکید می کند: «توسعه اقتصادی ایران بی اتخاذ سیاست توزیع عادلانه تر در آمد و ثروت و سیاست های حمایتی و بیمه های بیکاری نامیسر است. » از نظر او «با روزافزون شدن توزیع ناعادلانه درآمد و ثروت روندهای تورمی گسترش می یابد، این روند ماندگار نیز منابع را از تولید و خلاقیت و کارآمدی و بازآفرینی تقاضا بازار مهار شده منحرف می کند.»

از نظر او «سال ها اتخاذ سیاست تعدیل ساختاری و پیگیری آن تاکنون موانع جدی بر سر راه توسعه اجتماعی ایجاد کرده است میزان حمایت های سرانه به قیمت های واقعی کاهش یافته اند و سخت بی سامان و ناعادلانه شده اند. نظام تأمین اجتماعی فراگیر شکل نگرفته است بیمه های بیکاری و بیمه های همگانی اجباری در بخشهای گسترده ای از اقتصاد پدید نیامده اند، فشار بر بیمه های سازمان تأمین اجتماعی بالا رفته است و تعادل در آمد هزینه را در معرض خطر جدی قرار داده است. اگر توسعه اقتصادی را کاری با زندگی واقعی نیروی کار و مردم کم تلاش و توان نیست پرسش این است که بنابراین هدف های توسعه اقتصادی در ایران چه بوده و چه میتوانند باشند؟»

رئیس دانا در پژوهش خود آن هم در سال ۱۳۸۱ به موضوعی اشاره کرد که از دستاورد مطالعاتی او به جای اصلاح طلبان تندروها سود جستند و انتخابات سال ۱۳۸۴ و پیروزی با تکیه بر روی فرودستان و سازمان رای آنان را رقم زدند. رییس دانا می نویسد: «برآوردهای من بر آنند که توزیع درآمد ناعادلانه تر شده و بر شمار فقیران نسبی و مطلق کشور افزوده شده است. هم اکنون در حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد از خانوارهای شهری زیر خط فقر مطلق هستند این به ویژه شامل شهرهای بسیار کوچک که در واقع چیزی جز روستاهای کم درآمد نیستند و محله های فقیر نشین پرجمعیت شهرهای بزرگ می شود). ضریب جینی در ایران اصلاح نشده است. گرچه از کاهش نسبت در آمد ده درصد بالایی به درآمد ده درصد پایین خانوارها گزارشهایی داده می شود، اما بی تردید هر دو دهک دارای اشکال آمارگیری هستند خانوارهای بسیار بر درآمد و استثنایی (شامل تقریباً ۵۰ هزار خانوار در ایران در بالاترین دهک اندازه گیری نمی شود و خانوارهای پر جمعیت بسیار فقیر در پایین ترین دهک جای ندارند.»

او در ادامه تاکید می کند: «حمایت ها، رفاه و تأمین اجتماعی هم ابزار و هم هدف توسعه هستند. نظام های عمومی بیمه ای فراگیر ثروت ملی اجتماعی محسوب میشوند. بنابراین هیچ ضابطه ای در دست نیست که نشان دهد شماری از طرحهای زیر ساختی که در واقع برای ارائه مصرف کالاهای نه چندان ضروری و نه معطوف به توسعه بنا می شوند بهتر و مؤثرتر از سرمایه گذاری اجتماعی هستند.»

برای اصلاح درون به گرگ های بیرون متوسل نمی شویم

علاوه بر دیدگاه های توسعه ای، رئیس دانا، بر روی شیوه اصلاح کشور نیز مرز خود را روشن می کند. از نظر او «آمریکا اگر ایران را در شرایطی مثل عراق می دید، به طور قطع به ایران هم حمله می کرد. اما از خیلی جهات به ایران نمی تواند حمله بکند. اما برخی از زرد و سبز و سلطنت طلب و … گرفته، دنبال آن هستند آمریکا بیاید و ایران را نابود کند، تا آنان بتوانند با عبور از روی جنازه ها، به آن طرف بروند، و بعد با اتومبیل لینکلن با دو پرچم آمریکا در دو طرف ماشین، دنبالشان بروند، آنان را به وزارت خارجه برده، و پست مدیرکلی به آنان بدهند. اما وقوع چنین امری محال است.»

او در ادامه می گوید: « درسته که عده ای دارند این خواب را می بینند، ولی این جا سرزمین شیران دلاور است. ورود آمریکا به ایران، منجر به یک مقاومت عمومی و گسترده می شود. از این رو مردم یکسره مقاومت می کنند. یکی از نگرانی های آمریکا این است که تجاوز نظامی، مردم را با حکومت و دولتی که الآن باهاش مسئله دارند و داریم، متحد بکند. ولی طبیعی است که برای نجات وطنمان، به گرگ های امپریالیستی فرصت نمی دهیم. این کاملا مشخص است.»

او در باره این موضوع که تحلیل روستاییان از تحلیل برخی روشنفکران جلوتر است می گوید: «یکی از هم ولایتی هایم، در ده‌مان، وارد بحث سیاسی با من شد و گفت دیدی پسر حاجی خان، دیدی که آمریکا در عراق یک گونی کود شیمیایی هم نتوانست پیدا بکند، و این چه بهانه ای بود. شما ببینید آگاهی مردم دورافتاده در روستاها، با زبان ها و ابزارهای خودشان چقدر قوی تر و غنی تر از روشنفکران وابسته به غرب فکر می کنند.»

او در جایی دیگر نسبت به احتمال روی کار آمدن سلطنت طلب ها، در ایران گفت:«پساشاهنشاهی جایی در این کشور ندارد، هواداران پهلوی دائما به من در فیس بوک توهین می کنند که چرا بنده از فلسطین دفاع می کنم. این آقا هنوز نیامده و قدرتی نداره، اجازه نمی دهد دیگران و ما حرف بزنیم، وای به روزی که بخواهید قدرت بگیرید. من به همه اطمینان می دهم که این ها در ایران جایگاهی ندارند.»

دلایل حمله آمریکا به عراق و …

او در ادامه دلایلش مبنی بر این که برای انجام اصلاحات در ایران به گرگ های بیرون متوسل نمی شود، با اشاره به «ماهیت آمریکا بعد از فروپاشی جهان دوقطبی» می گوید: «ماهیت و جای پای امپریالیستی را در همه جا می توانیم ببینیم … ایالات متحده نمی تواند به جهان تجاوز نکند، از این رو باید بپرسیم که در ارتباط با جنگ با عراق، چرا وارد این کشور شد؟ چون صدام آدمکش بود؟ مگر شاه عربستان نیست؟ مگر گردن نمی زند؟ مگر حکومت های جبار در جهان کم داریم؟ همین کتابی که روی میز شماست و من ترجمه کرده ام، یک فصل آن به بحث های پشت پرده ای است که در زمان کلینتون، و جرج بوش پسر، در باره طرح حمله به عراق شکل گرفته بود. این مطالب نشان می دهد که آمریکا عراق را مدت ها قبل برای نفتش و هم حکومتی که از پشتیبانی مردم برخوردار نبود انتخاب کرده بود. به بهانه سلاح اتمی عراق را اشغال کردند، و جهان دید که چنین سلاحی وجود ندارد. آمریکا فردای آن روز آمد در تلویزیون اعلام کرد که به سلاح اتمی نرسیده اند، در عوض در عراق دمکراسی برده اند. آیا مردم عراق با کشتار ۵۰۰ هزار از کودکان خود، درخواست دمکراسی کرده بودند؟ اما باید پرسید که این گونه دمکراسی آوردید؟»

بیشتر بخوانید:

۲۱۶۲۱۶